Aziatische bijzondere collecties
De Aziatische bijzondere collecties bevatten tienduizenden gedrukte werken (tot ca. 1950), duizenden handschriften, kaarten, prenten, tekeningen en foto’s, en honderden archieven.
Het accent ligt vooral op geschreven erfgoed afkomstig uit of handelend over Zuidoost Azië (vooral Indonesië), Zuid-Azië, Tibet en Oost-Azië. Tot de verzamelingen behoren allereerst de vele inheemse materialen die de talloze religies, talen en culturen van Azië over een periode van ruim vier eeuwen documenteren in woord en beeld, zoals manuscripten op palmblad en boombast, en blokdrukken. Maar ook scheepsjournalen, correspondenties, onderzoeksverslagen en gedrukte publicaties van Europese reizigers, handelaren, wetenschappers en koloniale bestuursambtenaren zijn in overvloed aanwezig.
Asian Library
De Leidse Aziëcollecties – door Universitaire Bibliotheken bijeengebracht in het hoofdgebouw aan de Witte Singel – behoren zowel in kwantitatief als kwalitatief opzicht tot de belangrijkste ter wereld. Ze worden beschikbaar gesteld in de Asian Library. Naast de Zuidoost Azië-collecties van de Universiteitsbibliotheek omvat de Asian Library de bibliotheekcollecties van de opleidingen sinologie, japanologie en koreanistiek, en van het voormalige Instituut Kern (Zuid-Azië en Tibet).
Ook de koloniale collectie van de bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (Amsterdam) en de bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (Leiden) – in 2013 en 2014 in langdurig bruikleen gegeven – maken deel uit van de Asian Library.
De Aziatische handschriften, oude drukken en beeldmaterialen kunnen geraadpleegd worden in de Leeszaal Bijzondere Collecties.
Europese expansie en oriëntalistiek
De Nederlandse belangstelling voor Azië is ruim vier eeuwen oud. Om de lucratieve handel in specerijen efficiënt te organiseren werd in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht. Deze onderneming ontving van de Republiek een handelsoctrooi, rustte schepen uit, bouwde handelsposten en forten, en verwierf grote gebieden in Zuidoost-Azië. Tevens ontstonden er handelsvestigingen In Zuid- en Oost-Azië. Eind achttiende eeuw ging de VOC failliet. Alle schulden en overzeese bezittingen werden overgenomen door de Nederlandse overheid, die in de Indonesische archipel een koloniaal bestuur vestigde dat tot 1949 heeft geduurd.
Al kort na 1600 verwierf de bibliotheek geschreven erfgoed uit Azië. Maar de echte basis voor de Aziatische collecties werd gelegd in de tweede helft van de negentiende eeuw. Toen vonden omvangrijke verzamelingen hun weg naar Leiden zoals de bibliotheek van de Koninklijke Akademie Delft, afdeling Nederlandse koloniën (1864), de boeken van de arts en japanoloog Philipp Franz von Siebold (1881) en het legaat van de taalkundige en indoloog H.N. van der Tuuk (1895-1897). De groei van de collecties hield gelijke tred met de toenemende bestudering van de talen en culturen van Azië in Leiden. Zo werd in 1855 de Duitse geleerde Johann Joseph Hoffmann benoemd tot hoogleraar Chinees en Japans, Hendrik Kern in 1865 tot hoogleraar Sanskriet. Ook de Rijksinstelling voor opleiding van Indische ambtenaren werd in Leiden gevestigd.
Toegang
Zoek in de online catalogus naar beschrijvingen van losse stukken, digitale versies en naar meer algemene informatie over collecties en archieven (de collection guides). Voor publicaties in niet-westerse schriftsoorten wordt transliteratie in Latijns alfabet gebruikt, maar er wordt nu ook veel moeite gestoken in het maken van titelbeschrijvingen in origineel schrift. Zoekacties kunnen verfijnd worden met criteria zoals publicatiejaar, materiaaltype of taal. Bekijk in Digital Collections de scans van gedigitaliseerde stukken. Over de Aziatische collecties zijn een aantal subject guides geschreven. Zij geven een uitgebreid overzicht van naslagwerken, databases, websites en de collectiebeschrijvingen (de collection guides).