Docenten mogen originele stukken uit de Bijzondere Collecties gebruiken in de collegezalen van de Universiteitsbibliotheek. Stukken mogen soms ook gebruikt worden voor podcasts, symposia en andere presentaties. Voor het boeken van een collegezaal en het gebruik van materiaal uit de Bijzondere Collecties vult u het aanvraagformulier in. 

Aanvraagformulier

Aanvragen moeten ten minste twee weken van tevoren worden ingediend.

Lees voorafgaand aan het college de Handleiding voor docenten en de Hanteerinstructie voor objecten. Tijdens de colleges mogen de stukken uitsluitend door de docent gehanteerd worden. Het aantal stukken dat bij een college kan worden gebruikt is beperkt. Afwijking van deze regels is alleen mogelijk in overleg met de conservator.

Voor het tonen van de stukken wordt de overhead visualizer aanbevolen. De visualizer biedt docenten de mogelijkheid om presentaties te verrijken met materiaal uit de Bijzondere Collecties. Boeken, manuscripten, prenten, tekeningen en fotografisch materiaal kunnen live worden weergegeven op een groot scherm en in online colleges. Om gebruik te kunnen maken van de visualizer dient de docent een training te hebben gevolgd.

De eerstvolgende visualisertraining is op vrijdag 24 januari 2025, 16:00-17:00 uur.

Meer informatie over de training en aanmelden

De overhead visualizer maakt diverse vormen van interactief onderwijs mogelijk:

• De visualizer beschikt over een camera van hoge kwaliteit. Hiermee kunnen details worden getoond die met het blote oog niet of nauwelijks te zien zijn. Studenten hoeven dus niet schouder aan schouder boven een prent of boek te hangen om de details te bekijken.
• Studenten kunnen op afstand live meekijken via Teams of Kaltura Live.
• Docenten kunnen op een gebruiksvriendelijke manier in- en uitzoomen, of het beeld stilzetten om prenten op opeenvolgende bladen van een boek met elkaar te vergelijken.
• Tijdens het college kunnen docenten snapshots en korte video’s opnemen en deze opslaan op een USB stick voor later gebruik.
• Het is mogelijk om ter voorbereiding op een college de visualizer te reserveren om video’s op te nemen en de beelden te verwerken in uw presentatie.

Bijzondere collecties zijn vaak waardevol en kwetsbaar. Studenten ervaren daardoor helaas vaak een drempel om met dit mooie materiaal te werken. Deze tutorial is bedoeld om studenten te helpen de Bijzondere Collecties van de UBL te ontdekken en kennis te laten maken met primaire bronnen. Na afloop van de tutorial weten studenten wat bijzondere collecties zijn, hoe het materiaal kan worden gevonden in de online catalogus en de gedrukte catalogi, hoe stukken kunnen worden aangevraagd en hoe het op de leeszaal moet worden gehanteerd.

De tutorial kan door docenten in Brightspace worden gezet. In dat geval kunnen er ook opdrachten aan worden toegevoegd. Neem contact op met uw vakreferent voor meer informatie.

Tutorial Bijzondere Collecties voor studenten

Collection Guides is voor veel archieven en andere unieke materialen in de Bijzondere Collecties het belangrijkste zoek- en aanvraagportaal. Deze wegwijzer (ook beschikbaar in het Engels) helpt studenten bij het verkennen en gebruiken van Collection Guides bij hun onderzoek. 

De tutorial kan door docenten in Brightspace worden gezet. Neem contact op met uw vakreferent voor meer informatie.

Ga naar de wegwijzer

Digital Manuscripts in the Classroom is een (Engelstalige) educatieve website over middeleeuwse manuscripten. Diverse aspecten van het middeleeuwse handschrift komen aan bod door middel van korte inleidende teksten en aansprekende voorbeelden. Geïntegreerde vragen zetten leerlingen daarbij aan om zelf bepaalde kenmerken van handschriften te herkennen en te onderzoeken. Op dit moment zijn er drie educatieve routes met de volgende thema's beschikbaar:

• Books for Professional Use
• Liberal Arts and Education
• Religion and Devotion

Hopelijk kunnen met behulp van docenten en studenten te zijner tijd meer thema's aan de website worden toegevoegd.

Ga naar Digital Manuscripts in the Classroom

Alle handschriften op de website zijn geselecteerd uit de Bijzondere Collecties van de UBL en gedigitaliseerd door bibliotheekmedewerkers. De website is ontworpen en gerealiseerd door het Centre for Digital Scholarship. 

In 2020 is IIIF (International Image Interoperability Framework) geïmplementeerd in Digital Collections, de Leidse beeldbank. De IIIF Advanced Viewer biedt docenten nieuwe mogelijkeheden om digitale reproducties van bijzondere collecties tijdens presentaties te tonen zonder enorme verzamelingen van beeldbestanden te downloaden. Het is daarbij mogelijk annotaties toe te voegen, details uit te lichten en afbeeldingen te bewerken. Beeldbestanden hoeven daarbij niet uit dezelfde beeldbank te komen. Zo kunnen verschillende reproducties op overzichtelijke wijze tijdens colleges worden gedeeld, vergeleken en bestudeerd. 

Mouse&Manuscript is een verzameling interactieve lessen in codicologie van het oosterse handschrift. Het doel is het stimuleren van onderwijs in codicologie en paleografie en het bijdragen aan de ontsluiting van de rijke collectie oosterse handschriften van de UBL. De website bevat nu 28 lessen over Arabische, Persische en Koptische manuscripten uit de Bijzondere Collecties. In elke les wordt een manuscript gepresenteerd in de IIIF Advanced Viewer, studenten kunnen zo gemakkelijk door de handschriften scrollen en tot in detail inzoomen. Tijdens de lessen komen uiteenlopende onderwerpen aan bod, van schrijffouten tot marginalia en van punten en hamza's tot gescheurd perkament. 

Ga naar Mouse&Manuscript

In het project The Art of Reading in the Middle Ages (ARMA) hebben zeven Europese erfgoedinstellingen 30.000 gedigitaliseerde middeleeuwse handschriften aan de database van Europeana toegevoegd. Dit is een een enorme vooruitgang voor onderzoekers en studenten van de middeleeuwse leescultuur. Het is in Europeana nu mogelijk om door duizenden middeleeuwse objecten afkomstig uit heel Europa te struinen, in combinatie met toegankelijke historische informatie. Binnen het project is veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van lesmateriaal voor het basis-, middelbaar en hoger onderwijs.

Ga naar ARMA

Voor BA-studenten zijn vier leerscenario's (in het Engels) ontwikkeld waarin verschillende aspecten van de middeleeuwse leescultuur worden behandeld:

1. Book inventories (and what they tell us about reading in monasteries): The 11th century book inventory of Corbie

2. Discovering online-resources (as well as ancient authors) through medieval manuscripts from Corbie Abbey

3. Medieval Book Production: Manufacturing Manuscripts

4. Medieval Book Production: Manufacturing the Printed Book (the first printed books, the book market, book makers, sellers and consumers)

In samenwerking met dr. Irene O’Daly van de Leidse opleiding Book and Digital Media Studies maakte UBL een achtdelige videoserie over materiële aspecten van de handgeschreven codex: Exploring the Medieval Manuscript Book. De videoserie biedt een laagdrempelige introductie tot de middeleeuwse boekgeschiedenis en kan zonder nadere uitleg bekeken worden op YouTube (totale duur ca. 35 minuten).

Onze conservatoren hebben een lijst samengesteld van stukken en collecties die tot dusver nog niet uitvoerig zijn onderzocht en een goed onderwerp zouden zijn voor een bachelorscriptie, masterscriptie, of een proefschrift.

Ga naar onderzoekssuggesties