Gedigitaliseerde teksten en afbeeldingen beschikbaar via geavanceerde IIIF-technologie
Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) heeft ongeveer 200.000 gedigitaliseerde boeken, manuscripten, kaarten, foto’s en andere materialen in Digital Collections beschikbaar gemaakt via het International Image Interoperability Framework (IIIF). IIIF biedt onderzoekers en docenten tal van nieuwe mogelijkheden om digitale afbeeldingen vanuit verschillende instellingen te delen, te vergelijken en te annoteren, details hieruit te selecteren, digitale objecten in websites onder te brengen zonder dat deze gekopieerd hoeven te worden, en nog veel meer. Dankzij de IIIF Advanced Viewer kunnen afbeeldingen van bijvoorbeeld een slecht te ontcijferen manuscript worden aangepast op onder meer helderheid, contrast en kleurdiepte om het zo wel leesbaar te maken. Deze IIIF-technologie kan onderzoek en onderwijs dat gebruik maakt van digitale technieken verder helpen.
International Image Interoperability Framework - IIIF
Wereldwijd zijn veel beeldbestanden opgeslagen in lokale databases van bibliotheken, musea en andere erfgoedinstellingen die alleen toegankelijk zijn via op maat gemaakte interfaces en toepassingen. Het doel van IIIF is om deze institutionele barrières weg te nemen zodat het beeldmateriaal op een uniforme manier kan worden opgevraagd, onafhankelijk van de institutionele afkomst. IIIF doet dit via een internationaal afgesproken en open ‘framework’. Op deze wijze kunnen in één viewer niet alleen de digitale beelden uit de eigen collectie worden bekeken, maar ook die van andere collecties als deze gebruik maken van IIIF. Elk IIIF-item heeft een manifest, waarin de technische en functionele specificaties zijn beschreven. De IIIF-community ontwikkelde open source software die de gegevens uit het manifest verwerken en de afbeelding voorbereiden voor gebruik. Het manifest en de software faciliteren de omzetting van afbeeldingen, zodat overgeschakeld kan worden van specifiek naar algemeen en van lokaal naar mondiaal gebruik.
IIIF Advanced Viewer
De IIIF-afbeeldingen kunnen in Digital Collections worden opgevraagd door na een zoekactie in de linker kolom onder ‘Facets’ te klikken op ‘IIIF Advanced Viewer’. Ook kan binnen een digitale collectie (zoals ‘Rare Books’) worden gezocht met de zoekterm ‘IIIF’. In het zoekresultaat hebben beschrijvingen een Advanced Viewer-knop, herkenbaar aan het blauwrode IIIF-logo. Hiermee wordt de afbeelding geopend in Mirador, een combinatie van viewer en wetenschappelijke werkomgeving. Deze viewer kan tot op detailniveau inzoomen. Daarnaast kan de manier waarop de afbeelding wordt getoond worden aangepast, bijvoorbeeld door het contrast te veranderen, de kleurdiepte aan te passen of de afbeelding om te zetten naar zwart-wit. In de IIIF Advanced Viewer kan een afbeelding meerdere keren naast of onder elkaar worden getoond. Dit maakt het bijvoorbeeld mogelijk om in te zoomen zonder het overzicht te verliezen. In totaal kunnen zo vijfentwintig afbeeldingen in de viewer worden bekeken. Het is ook mogelijk om afbeeldingen uit verschillende documenten naast elkaar te zetten. Deze kunnen afkomstig zijn uit Digital Collections, maar ook andere internationale IIIF-collecties. In de instructievideo worden de mogelijkheden van de IIIF Advanced Viewer getoond.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofIIIF in onderzoek en onderwijs
IIIF maakt het mogelijk om beeldbestanden uit verschillende collecties te gebruiken zonder dat het nodig is om ze te kopiëren. Voor onderzoekers betekent dat direct dat ze niet meer enorme verzamelingen van beeldbestanden hoeven te downloaden, maar dat URL’s altijd toegang bieden tot de beeldbestanden. Voor docenten is het eenvoudig om in een PowerPoint of op een webpagina links op te nemen naar voorbeelden van gedigitaliseerde foto’s, schilderijen en bepaalde bladzijdes of openingen uit boeken die worden getoond in de Advanced Viewer. In een aantal pilotprojecten die het Centre for Digital Scholarship van de UBL realiseerde in samenwerking met Leidse onderzoekers wordt IIIF eveneens gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn Digital Manuscripts in the Classroom en Mouse and Manuscript. Aan de hand van Westerse respectievelijk Oosterse handschriften kunnen studenten op deze platforms leren hoe manuscripten werden gemaakt en gebruikt.
Met annotaties, functionaliteit in IIIF, kunnen zowel onderzoek als onderwijs bronnen verrijken en onderzoeksresultaten delen. Zo biedt de Abnormal Hieratic Global Portal met annotaties informatie over de betekenis van woorden die door bijna niemand ontcijferd kunnen worden. Studenten leren zo een nieuw schrift, terwijl experts hun onderzoek kunnen delen. Doordat de annotaties ook worden geïndexeerd, dient de portal ook als het begin van een woorden- en namenboek. We onderzoeken de mogelijkheden om de annotatiefunctie breed aan te bieden.
Omdat de IIIF-standaarden gebouwd zijn op webstandaarden, kunnen behalve image viewers ook andere applicaties de objecten inladen en verwerken. Verschillende docenten maken inmiddels in hun vakken gebruik van het platform FromThePage om studenten kennis te laten maken met het maken van digitale edities.
Hoewel IIIF door de sterke basis al breed inzetbaar is, werkt de UBL mee aan het uitbreiden van de functionaliteit om ook geo-informatie beter aan IIIF-objecten te kunnen koppelen. Daarmee worden de resultaten van eerdere crowdsourcing-projecten nog makkelijker te integreren in onderzoek en onderwijs.
Founding member
De UBL is een Founding Member van het IIIF Consortium. De IIIF-community is internationaal en bestaat uit een snel toenemend aantal vooraanstaande erfgoedinstellingen waaronder Bayerische Staatsbibliothek, Bibliothèque nationale de France, Bodleian Library, British Library, Europeana, The J. Paul Getty Trust, Harvard University, Kyoto University Library Network, Qatar National Library, Smithsonian Institution, Stanford University, University of Hong Kong en Vatican Library die eveneens founding member zijn.