Het belangrijkste doel is het onderzoeken van de mogelijkheid om het lichaam te leren een soortgelijke fysiologische (autonome, neuro-endocriene of immuunsysteem) en fysieke (b.v. desensibilisatie van hardnekkige lichamelijke symptomen) reactie te laten vertonen op placebomedicatie als op actieve medicatie…

In dit jaaroverzicht van 2023 laat Faculteit der Sociale Wetenschappen zien waar we trots op zijn. Aan deze projecten in onderzoek en onderwijs hebben we hard gewerkt.

Onderzoekers van de universiteiten van Amsterdam en Leiden hebben samen met het Nederlands Kanker Instituut en Oncode Institute een ERC Synergy Grant van 10,6 miljoen euro ontvangen. Daarmee willen ze een nieuwe aanpak ontwikkelen voor de bestrijding van glioblastoom, een dodelijke primaire hersentumor…

Chemicus Sander van Kasteren wil nauwgezet beschrijven hoe ons afweersysteem reageert op vaccins die zijn bedoeld om ziekten als kanker en chronische virusinfecties te bestrijden. Een ERC Consolidator Grant verschaft hem vijf jaar tijd en middelen daarvoor.

Universitair hoofddocent Engelse literatuur Nadine Akkerman ontvangt voor haar werk op het gebied van Engelse letterkunde en (vrouwen)geschiedenis de Dr. Hendrik Muller Prijs 2021, een bedrag van 25.000 euro.

Een sterrenstelsel kan groeien door gas uit zijn directe omgeving naar binnen te trekken. Maar astronomen weten nog niet precies hoe dit gebeurt. Sterrenkundige Joop Schaye gaat met een Europese onderzoekssubsidie van 1,5 miljoen euro op zoek naar antwoorden.

Zwangerschap veroorzaakt sterke veranderingen in hersenfuncties en die veranderingen beïnvloeden de band tussen moeder en kind. Dat ontdekten onderzoekers van Amsterdam UMC en de Universiteit Leiden. Met hun onderzoek, gepubliceerd in Nature Communications, schijnen ze licht op dit lang onontgonnen…

Pas sinds maart dit jaar werkt Sander Wezenberg in Leiden, maar hij heeft nu al een Vidi-beurs van NWO binnen weten te halen. Geïnspireerd door de natuur wil Wezenberg synthetische moleculen tot leven wekken en ze leren communiceren. Maar wie is Wezenberg precies en wat drijft hem?

Jonge veelbelovende wetenschappers hebben via het World Economic Forum zelf een ‘code of ethics’ geschreven. Chemicus en medeauteur Sander van Kasteren vertelt over het belang hiervan: ‘We willen laten zien dat wetenschappers morele wezens zijn, die ook deel uitmaken van de maatschappij.’

Hoe ontstaan sterren en planeten? Is er leven mogelijk buiten de aarde? Dit onderzoekt hoogleraar moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck van de Universiteit Leiden. Voor haar baanbrekende werk krijgt ze de prestigieuze Kavli-prijs in de categorie astrofysica: 1.000.000 dollar en een gouden medaille.…

In diverse Afrikaanse landen hebben traditionele leiders weer meer macht gekregen. Politici en bedrijven krijgen via hen toegang tot waardevolle grond, dikwijls ten koste van de bevolking. Dat stelt hoogleraar Recht, bestuur en ontwikkeling Janine Ubink in haar oratie op 25 januari.

Psycholoog Myrthe Jansen deed onderzoek naar de prestatiemonitoring die voortdurend plaatsvindt in ons hoofd. Als mensen met dwangsymptomen een fout maken die anderen benadeelt, vinden ze dat erger dan wanneer ze een fout maken waarmee ze alleen zichzelf benadelen. Jansen promoveert op 16 november.

Hoe gevaarlijk zijn micro- en nanoplastics? Hebben ze invloed op het milieu? Zijn ze schadelijk voor ons lichaam? Deze vragen kunnen we dankzij Fazel Abdolahpur Monikh eindelijk gaan beantwoorden. Samen met zijn collega’s ontwikkelde hij een methode om plasticdeeltjes van nanoformaat te detecteren en…

'Ik hoop bij te dragen aan een beter begrip van sociale dilemma's waar we voortdurend mee te maken hebben, zoals de dilemma's die ontstaan bij klimaatverandering of de huidige pandemie', zegt sociaal- en organisatiepsycholoog Jörg Gross over zijn Starting Grant van de European Research Council (ERC)…

Het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC) bestaat tien jaar. Op 4 vrijdag november 2016 organiseert het LIBC het publiekssymposium ‘Onzekere tijden: struikelblok of springplank?’ in de Stadsgehoorzaal in Leiden.

Gezondheidspsycholoog Aleksandrina Skvortsova heeft het Pavlov-effect slim benut door het knuffelhormoon oxytocine te koppelen aan het placebo-effect. Dat effect kan het oxytocineniveau veranderen, waardoor mensen mogelijk met minder medicijnen toekunnen om zich goed te voelen. Dat biedt perspectief…

Hoe bepaalt een boer of zijn koe een prijswinnaar is? Een antropoloog die deze boeren bestudeert, moet niet alleen naar de boeren zelf kijken, maar vooral ook leren hoe zij de wereld zien. Dat betoogt Cristina Grasseni, de nieuwe hoogleraar Antropologie. Oratie op 30 oktober.

Tom Breukel onderzocht zo’n 250 stenen bijlen uit het Caribisch gebied en reconstrueerde de levensloop van deze objecten. Het levert meer kennis op over productie en handel in de periode rond de komst van Columbus. Promotie op 18 april.

Het zichtbaar maken van ongeschreven verhalen van inheemse culturen en volken van de Cariben. Dat doet de tentoonstelling ‘Caribbean Ties’ in de Oude UB.

Een international team van wetenschappers op het gebied van ‘Evolutionary Computation’, met onder anderen de Leidse hoogleraar Jaap van den Herik, heeft de Humies Award 2014 gewonnen. Het team ontwikkelde een algoritme dat een schaakprogramma, dat alleen de loop der stukken kent, automatisch laat leren…

Archeoloog Victor Klinkenberg onderzocht een oude Assyrische nederzetting in Syrië, dichtbij IS-bolwerk Raqqa. ‘Al met al speelde het sociale leven een veel grotere rol dan het militaire.’ Promotie op 27 oktober.

Arjen Doelman (Universiteit Leiden), Max Rietkerk (Universiteit Utrecht), Ehud Meron (Ben-Gurion University of the Negev) en Isla Myers-Smith (University of Edinburgh) ontvangen voor hun RESILIENCE-project een ERC Synergy-subsidie van 10 miljoen euro. De wetenschappers gaan onderzoeken of en hoe we…

Leidse hoogleraar Chemische Immunologie Sjaak Neefjes ontvangt dit jaar de NWO Spinozapremie. De volgens de Spinozacommissie ‘uitzonderlijke wetenschapper met een intelligente stoutmoedigheid’ gebruikt de 2,5 miljoen euro voor zijn onderzoek naar anti-kankermedicijnen met minder schadelijke bijwerki…

Jongeren hebben vaak veel en uiteenlopende interesses. In een drietal projecten bij het ICLON van de Universiteit Leiden kijken onderzoekers naar welke interesses jongeren hebben. Hoe veranderen deze interesses in de loop van de tijd en welke rol spelen ze bij hun profielkeuze, de overgang van voortgezet…

De Fritz Zwicky-prijs 2022 voor astrofysica & kosmologie is toegekend aan Prof. Ewine F. van Dishoeck voor haar baanbrekende, decennialange werk in de astrochemie en moleculaire spectroscopie, en voor haar leiderschap binnen de astronomische gemeenschap. De toekenning van de prijzen is vandaag bekendgemaakt…

Rinse Willet is een postdoc onderzoeker in het ERC-project 'An Empire of 2000 Cities: urban networks and economic integration in the Roman empire', gecoördineerd door Luuk De Ligt en John Bintliff (Archeologie).

Mosquera zoekt in haar onderwijs en onderzoek vooral de verbinding tussen belastingrecht en andere disciplines. Haar benoeming gaat in per 1 november 2021.

Sterrenkundigen gebruiken een nieuwe supercomputer om de enorme hoeveelheden data van de LOFAR telescoop te verwerken. Naar verwachting zullen de data nieuwe inzichten bieden in het ontstaan van melkwegclusters en quasars.

Het moet er zijn, alleen kunnen we het niet zien: de raadselachtige donkere materie en donkere energie in het heelal. Henk Hoekstra is een van de vele kosmologen die dolgraag, willen weten waar deze substanties precies uit bestaan. Hij kreeg er een Europese onderzoekssubsidie van 1,3 miljoen euro vo…

Tessa Verhoef van het Leiden Institute of Advanced Computer Science en Eduard Fosch-Villaronga van eLaw – Centrum voor Recht en Digitale Technologie hebben een artikel geschreven over hoe affectief computergebruik inclusief en divers moet zijn en voor iedereen moet werken.

De Universiteit Leiden is een nieuwe hoogleraar rijker. Per 1 juni is Nadine Akkerman gestart als hoogleraar vroegmoderne literatuur en cultuur. ‘Ik wil mijn positie graag gebruiken om me voor anderen in te zetten.’

Ochtendyoga, je cv laten checken op de informatiemarkt, of dansen voor inclusiviteit: een kleine greep uit de activiteiten van de eerste Science PhD Day op donderdag 18 april. Zo’n 120 promovendi van alle acht instituten van onze faculteit namen deel aan de dag. ‘Een groot succes', aldus een van de…

De vetsuikerhuishouding in de menselijke cel is een grote puzzel. Daarom zijn vetstapelingsziektes en diabetes II zo complex. Met geld van de European Research Council kan hoogleraar bio-organische chemie Hermen Overkleeft verder met het zoeken naar oplossingen. Fundamenteel onderzoek, waarvan de toepassing…

Wat gebeurt er met kinderen wanneer je ze traint om zich te beheersen? Om dit te onderzoeken heeft Niko Steinbeis een grote Europese subsidie binnengehaald. Nieuw in onderzoek naar zelfbeheersing is de doelgroep, een individuele trainingsaanpak en het kinderbrein in de scanner.

Bij de jaarlijkse Leidse lintjesregen op 24 april in de Hooglandse kerk, vielen ook twee lintjes toe aan medewerkers van de Universiteit Leiden, beiden van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Het betrof Carlo Beenakker, hoogleraar Theoretische fysica, en Ton Bakker, hoofd Facility Manageme…

Het nieuwe seizoen lezingen van het Natuurwetenschappelijk Gezelschap Leiden (NGL) is afgetrapt op 15 oktober 2015 met een lezing van Dr. Dennis Hetterscheid. In zijn lezing bespreekt Hetterscheid duurzame alternatieven voor fossiele brandstoffen en vraagt hij zich af hoe de energieconsumptie verlegd…

Op 24 april is bekend geworden dat archeoloog prof.dr. Maarten Jansen vanwege zijn afscheid benoemd wordt tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Door de coronacrisis blijft het voorlopig bij de bekendmaking.

Hoewel 2020 een ongewoon en belastend jaar is geweest voor de collega's van het Institute of Security and Global Affairs (ISGA), kan het instituut niettemin terugkijken op een indrukwekkende reeks succesvolle subsidieaanvragen in het afgelopen jaar. Dit indrukwekkende resultaat werd bereikt bovenop…

Vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in academische topposities. Dat komt mogelijk door het toegenomen belang van het binnenhalen van onderzoeksfinanciering. Vrouwen scoren hierop vaak slechter dan mannen. Psychologisch onderzoekers Romy van der Lee en Naomi Ellemers onderzochten of dit verschil…

Leids onderzoek naar de ontwikkeling van een duurzame brandstofcel heeft per toeval een uitzonderlijk efficiënte katalysator opgeleverd voor de productie van waterstofperoxide. De katalysator, die Dennis Hetterscheid en promovendus Michiel Langerman ontdekten, kan mogelijk leiden tot verduurzaming van…

Wordt er een vervalste Vermeer of Rembrandt ontdekt, dan is dat wereldnieuws. Toch heeft het traceren van vervalsingen lange tijd weinig prioriteit gehad in de kunstgeschiedenis. Universitair docent Anna Tummers krijgt een ERC-beurs van bijna twee miljoen euro om daar verandering in brengen.

Bij verlies van cultureel erfgoed denk je al snel aan de vernielingen in het Midden-Oosten. Maar in de Cariben zijn het vooral natuurlijke bedreigingen zoals kusterosie en economisch ingegeven ingrepen door de mens die funest zijn voor het natuurlijk en cultureel erfgoed. Op Bonaire vindt over deze…

In de zomer zwermen de medewerkers en studenten van de Faculteit der Archeologie uit naar alle delen van de wereld om deel te nemen aan veldwerkprojecten. Lees een aantal van hun verhalen hier!

De Leidse natuurkundigen Carlo Beenakker en Bas Hensen ontvangen 35 miljoen euro in een consortium met onderzoekers van QuTech en de TU Delft. Ze gaan de fundamentele grenzen van de quantumfysica onderzoeken.

‘De Oscars van de natuurwetenschappen’, worden ze ook wel genoemd: de Breakthrough Prizes in Life Sciences, Fundamental Physics and Mathematics. Het Event Horizon Telescope team dat de eerste foto ooit maakte van een zwart gat, wist de prijs dit jaar te winnen. Bij dit team waren ook vier Leidse astronomen…

Prehistorische jager-verzamelaars hebben de hoeveelheid bos in Europa waarschijnlijk aanzienlijk verminderd door grootschalige bosbranden te veroorzaken. Dat constateert een internationaal team met onder andere klimaatonderzoeker prof. Jed Kaplan van de Universiteit van Lausanne en de archeoloog prof.…

Sinds april 2019 heeft de Faculteit der Sociale Wetenschappen er een nieuwe locatie bij voor haar onderzoek. Het Levelgebouw (direct naast Leiden Centraal) ontvangt proefpersonen in 3 gloednieuwe laboratoria. Psycholoog Carsten de Dreu vertelt enthousiast over de nieuwe mogelijkheden voor zijn onder…

Positieve verwachtingen over een medicijn helpen de werking ervan, zelfs als je mensen vertelt over dit placebo-effect. Het omgekeerde, het nocebo-effect, geldt ook. Gezondheidspsycholoog Stefanie Meeuwis vond in diverse studies bewijs. Promotie op 3 juni.

Vijftienhonderd jaar geleden was het in het noordwesten van wat wij nu China noemen een wirwar van volkeren. Hoe hebben die Indiërs, Khotanezen en Tocharen elkaar en elkaars talen beïnvloed? Universitair hoofddocent Michaël Peyrot krijgt een ERC-beurs van bijna twee miljoen euro om dit ‘web van contacten’…

In teksten over de geschiedenis van de islam ligt de nadruk bijna altijd op de geschiedenis van de soennitische meerderheid. Universitair hoofddocent islamgeschiedenis Edmund Hayes wil dat dit verandert. Zijn nieuwe door de ERC gefinancierde project richt zich op de ontwikkeling van de vroege sjiitische…