Subject guide
Filosofie
Overzicht van databases, naslagwerken en websites voor filosofisch onderzoek.
- Geschiedenis van de filosofie
- Met name antieke filosofie (Aristoteles en Neo-Platonische tradities, receptiegeschiedenis van de antieke filosofie in de middeleeuwen en renaissance) en filosofie vanaf de negentiende eeuw. Daarnaast (kritische) verzamelde werken van belangrijke filosofen.
- Ethiek en politieke filosofie
- Nadruk op globalisering, wereldburgerschap, conflicten, economische ontwikkelingen en rechtvaardigheid. Daarnaast nadruk op morele psychologie, o.a. vrije wil problematiek, praktische rationaliteit en handelingstheorie.
- Vergelijkende wijsbegeerte
- Met name gericht op Azië en Midden-Oosten
- Andere
- Wetenschapsfilosofie in al haar aspecten en cultuurfilosofie (met name de invloed van nieuwe technologie (o.a. media) op het menselijk leven)
De papieren collectie Filosofie staat grotendeels in het magazijn van de centrale Universiteitsbibliotheek. Deze titels zijn op te vragen via de catalogus.
Op de eerste verdieping van de Universiteitsbibliotheek staat een vrij toegankelijke naslagcollectie met encyclopedieën, bibliografieën, woordenboeken en primaire en secundaire literatuur. Studiezaalmateriaal wordt niet uitgeleend, maar je kunt hier wel uit kopieren en scannen.
De naslagcollectie is geordend via de Library of Congress Classification (LCC). Titels op het gebied van de filosofie staan doorgaans in de rubriek B:
B | Philosophy General |
BC | Logic |
BD | Speculative Philosophy |
BF | Psychology |
BH | Aesthetics |
BL |
Ethics |
J-JC | Political Philosophy |
Papieren tijdschriften
Lopende jaargangen van tijdschriften waarvan geen digitale versie beschikbaar is zijn geplaatst in de ronde tijdschriftenkasten bij de entree van studiezaal 1. Oudere jaargangen van tijdschriften staan in het gesloten magazijn en zijn op te vragen via de Catalogus.
Bezoek de databases voor Filosofie in de catalogus.
Naar de catalogusArtikelen vinden
Philosophers Index is een bibliografische database met abstracts uit tijdschriften en boeken vanaf 1940 binnen alle velden van de filosofie.
International Philosophical Bibliography is een algemene bibliografie op het gebied van de filosofie, uitgegeven door het Institut Supérieur de Philosophie (Université Catholique de Louvain) en het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (Katholieke Universiteit Leuven). De IPB bestaat uit twee databases: een voor de periode 1997 tot heden (Full edition) en een retrospectief deel (tot 1996).
PhilPapers: internationaal Open Access platform met wetenschappelijke artikelen (veelal pre-prints) van filosofen.
Philosophy : a guide to the reference literature (Hans E. Bynagle 2006): beschrijft bijna 450 algemene en gespecialiseerde naslagwerken (woordenboeken, encyclopedieën, bibliografieën, digitale bronnen) mbt Oosterse en Westerse filosofie. Ook geschikt voor het zoeken van literatuur over bekende filosofen. Te vinden op studiezaal 8 onder nummer Z7125 .B97 2006.
Notre Dame Philosophical Reviews: this open access website publishes peer-reviewed reviews of scholarly books mostly within a few months after publication.
Over bijna elke grote filosoof zijn wel bibliografieën, al dan niet met samenvattingen en/of recensies te vinden. Zoek op naam + bibliography / bibliographie.
Bronteksten online
Intelex Past masters: gedigitaliseerde uitgaven van eerder gepubliceerde edities van onder meer Aristoteles, Hume, Kant en Hegel.
Nietzsche Online Database: toegang tot onder meer de Kritische Gesamtausgabe, het Nietzsche-Worterbuch en meer dan 80 monografieen met betrekking tot Friedrich Nietzsche. Titels staan niet in de Catalogus.
Naslagwerken
Cambridge Companions: met essays over historische onderwerpen en personen. Het bestand bevat een groot aantal titels op het gebied van de wijsbegeerte.
Cambridge Dictionary of Philosophy, 3rd ed. (Robert Audi, Cambridge UP 2015) Online. Let op: de zoekbalk levert geen resultaten op. Lemma's kunnen worden opgezocht door de eerste letter op te zoeken en daarna op View HTML te klikken. Scroll daarna door de tekst tot het juiste lemma is gevonden.
Dictionary of untranslatables: a philosophical lexicon: woordenboek met vertalingen en historische context van meer dan 400 moeilijk vertaalbare filosofische termen en concepten.
Oxford Reference Online Philosophy bevat woordenboeken, encyclopedieen en andere naslagwerken, onder meer op het gebied van de filosofie (onder meer Companion to Philosophy en Dictionary of Philosophy).
Routledge Guidebooks: elk deel uit deze seriem richt zich op een belangrijke tekst van een invloedrijke filosoof.
Stanford Encyclopedia of Philosophy: kwalitatieve encyclopedie die Open Access wordt gepubliceerd en continu wordt bijgewerkt.
Boeken om mee te beginnen
- Cambridge History of Philosophy: bestrijkt vele landen en perioden. Online
- Geschiedenis van de filosofie (Hans Joachim Störig, Het Spectrum 2000). Print
- Wijsbegeerte: een historische inleiding (Gerd van Riel, Universitaire Pers Leuven 2011). Print
Of luister naar de podcasts van History of Philosophy without Gaps van Peter Adamson, Professor of Philosophy bij de LMU in München en King's College London.
Artikelen vinden
L'Annee Philologique: bibliografie met citaties van wetenschappelijke publicaties (vanaf 1969) over de Griekse en Romeinse geschiedenis, taal en cultuur (200 voor Christus tot ca. 800 na Christus). Zie voor oudere literatuur: L'Annee Philologique (1928-...)
Gnonom Online: internationale bibliografie op het gebied van de oude geschiedenis, archeologie en klassieke talen. Indexeert artikelen vanaf 1998. Het bestand is ontsloten d.m.v. een uitgebreide hiërarchische thesaurus, maar het is ook mogelijk op vrijwel alle woorden en namen in het bestand zoeken. Bij sommige verwijzingen zijn ook samenvattingen aanwezig.
Zie ook de Subject Guide Griekse en Latijnse taal en cultuur.
Voor een uitgebreid overzicht van naslagwerken, monografieën, bronteksten en artikelen over allerlei aspecten van Griekse en Romeinse filosofie zie Oxford Bibliographies Classics.
Naslagwerken
The Greek philosophical vocabulary (J.O. Urmson, Duckworth 1990): uitleg van meer dan 500 filosofische termen. Staat op de studiezaal: PA455.P48 U76 1990
Boeken om mee te beginnen
- Philosophy in the Hellenistic and Roman Worlds: a history of philosophy without any gaps (Peter Adamson, Oxford UP 2015)
- The Presocratic philosophers (G.S. Kirk, Cambirdge UP 1983). Print
- Stoics, Epicureans and Skeptics: An introduction to Hellenistic philosophy (Robert W. Sharples, Routledge 1996)
- Neoplatonism (Pauliina Remes, University of California Press 2008). Print en online
- From Stoicism to Platonism: the development of philosophy, 100 BCE-100 CE (Troels Engberg-Pedersen, Cambridge UP 2017). Online
Artikelen vinden
Voor middeleeuwse wijsbegeerte is de International Medieval Bibliography een goede bron.
Bibliographie annuelle du moyen-age tardif: auteurs et textes Latins: vers 1250-1500 (Jean-Pierre Rothschild, 1991-...). Staat op de studiezaal van Bijzondere Collecties (2e verdieping): Z5579.5 .B5
Die Philosophie im lateinischen Mittelalter: eind handbuch mit einem bio-bibliographischen Repertorium (Peter Schulthess, Artemis & Winkler 1996): het eerste deel van deze serie bestaat uit een historisch overzicht van Latijnse middeleeuwse filosofie van Alcuin tot Nicolas van Cusa (ca. 800-1450), met een speciale focus op de receptie van klassieke teksten in de middeleeuwen. Het tweede deel geeft biografische details van een groot aantal, ook kleinere, filosofische auteurs, aangevuld met een bibliografie (primaire en secundaire literatuur). Staat op de studiezaal: B721 .S295 1996
Repertorium edierter Texte des Mittelalters aus dem Bereich der Philosophie und angrenzender Gebiete (Rolf Schönberger. Akademie Verlag 1994): met meerdere indices (auteurs/ uitgevers en vertalers, manuscripten enz.). Tijdelijk online is de herziene editie uit 2011.
International bibliography of humanism and the Renaissance (Brepols 2013): wordt gepubliceerd vanaf 1965, loopt wat achter.
Iter Gateway to the Middle Ages & Renaissance: website met onder meer de Iter Bibliography (meer dan 1.3 miljoen citaties van secondaire literatuur), Iter Italicum (lijst van ongecatalogiseerde manuscripten) en links naar websites.
Renaissance humanism 1300-1550: a bibliography of materials in English (Benjamin Kohl, Garland 1985). Staat op de studiezaal: Z7128.H9 K64 1985
The recovery of ancient philosophy in the Renaissance: a brief guide (James Hankins, Olschiki 2008). Opvraagbaar
Medieval Studies en Renaissance and Reformation van Oxford Bibliographies Online geven een uitgebreid overzicht van bruikbare boeken, artikelen, tekstbronnen en naslagwerken voor een groot aantal onderwerpen.-->{C}
Naslagwerken
Oxford Handbook of medieval philosophy (John Marenbon, Oxford UP 2012). Print
Encyclopedia of the Renaissance (P.F. Grendler, Scribner’s 1999): almost 1200 articles on all aspects of the renaissance supplemented by maps and timelines.
Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the Renaissance and Reformation. 3 vols. (Peter G. Bietenholz, University of Toronto Press 1985–1987). In the study room: PA8500 .C66 1974
Boeken om mee te beginnen
- Early Medieval Philosophy (480–1150): An Introduction (John Marenbon, Routledge, 2002). Online
- Later Medieval Philosophy (1150–1350): An Introduction, (John Marenbon, Routledge 1987). Online
- Renaissance thought (Paul Kristeller, Harper and Row 1961-1965), deel 1: The classic, scholastic, and humanist strains & deel 2: Papers on humanism and the arts. Print
- Renaissance Philosophy (Brian Copenhaver, Oxford UP 1992) Print
Naslagwerken
Encyclopedia of the Enlightenment (Alan Charles Kors, Oxford UP 2005): in 700 artikelen geven vooraanstaande wetenschappers een overzicht van de lange Verlichting, vanaf de opkomst van de leerlingen van Descartes in 1670 tot de restauratie van de Bourbon-monarchie in 1815. Online en op de studiezaal: B802 .E53 2003
Dictionary of seventeenth and eighteenth-century Dutch philosophers (Wiep van Bunge, Thoemmes Press 2003): rond de 365 biografieën van Nederlandse filosofen en bekende filosofen die in Nederland hebben verbleven, maar ook lemma's over Nederlandse universiteiten, uitgeverijen en tijdschriften. Staat op de studiezaal: B3871 .D53 2003
Cambridge companion to early modern philosophy (Donald Rutherford, Cambridge UP 2007). Online
Oxford handbook of philosophy in early modern Europe (Desmond M. Clarke, Oxford UP 2011). Opvraagbaar
Oxford handbook of British philosophy (opvraagbaar):
- in the seventeenth century (Peter R. Anstey, 2013)
- in the eighteenth century (James A. Harris, 2013)
- in the nineteenth century (William J. Mander, 2014)
Tekstbronnen
Early English Books Online: werken van onder meer Malory, Bacon, More, Erasmus, Boyle, Newton en Galileo
Eighteenth Century Collections Online: bevat meer dan 135.000 publicaties tussen 1701-1800 in Groot-Britannië gepubliceerd in allerlei disciplines
Boeken om mee te beginnen
- Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity 1650–1750 (Jonathan Israel, Oxford University Press 2001). Opvraagbaar
- The Fate of Reason: German Philosophy from Kant to Fichte (Frederich C. Beiser, Harvard University Press 1987). Opvraagbaar
- History, Man, and Reason: A Study of Nineteenth Century Thought (Mandelbaum, John Hopkins University Press 1971). Opvraagbaar
Artikelen zoeken
Zie de onder Algemeen genoemde databases.
Naslagwerken
Encyclopedia of postmodernism (Victor Taylor & Charles Winquist, Routledge 2001): bevat uitleg van terminologie, biografieën en essays. Print
American philosophy: an encyclopedia (John Lachs; Robert Talisse, Routledge 2008): meer dan 600 lemma's over filosofen, filosofische termen en geschiedenis van de Amerikaanse filosofie. Staat op de studiezaal: B850 .A43 2008
The Columbia History of Twentieth-Century French Thought (Lawrence Kritzman, Columbia UP 2006): behandeld personen, bewegingen en publicaties die de Franse filosofie hebben vormgegeven.Staat op de studiezaal: DC33.7 .C575 2006
Artikelen vinden
International Encyclopedia of Political Science (Sage): artikelen over onder meer de theoretische achtergrond van politieke systemen. Ook aandacht voor vergelijkende politicologie, politieke economie en internationale relaties. Online
Encyclopedia of Political Theory (Mark Bevir, Sage 2010): artikelen over geschiedenis, personen, terminologie en stromingen binnen de politieke filosofie.
Oxford Handbook of Ethical Theory (David Copp e.a., Oxford UP 2007): artikelen rond meta-ethiek en normatieve ethiek.
The Palgrave Macmillan dictionary of political thought (Roger Scruton, Palgrave MacMillan 2007): 1790 lemmas rond politieke filosofie, van invloedrijke personen en belangrijke politieke gebeurtenissen tot uitleg van termen als taboe en übermensch. In de bibliotheek Sociale Wetenschappen: F.S.W. WRB. VII-48.
Boeken om mee te beginnen
- Basisboek ethiek (Martin van Hees e.a., Boom 2014). Op de studiezaal: BJ1185.D8 B37 2014
- The fundamentals of ethics (Russ Shafer-Landau, Oxford UP 2010)
- Ethics (Peter Singer, Oxford UP 2013)
- This is political philosophy: an introduction (Alex Scott Tuckness, Wiley 2017)
- History of political theory: an introduction (George Klosko, Oxford UP 2013)
Handschriften, archieven en brieven
Middeleeuwse handschriften: filosofische teksten van onder meer Socrates, Plato, Aristoteles, Lucretius, Cicero, Seneca, Augustinus, Boethius, Thomas van Aquino.
Na-middeleeuwse handschriften en particuliere archieven:
-Collegedictaten van Leidse hoogleraren
-Archieven van Leidse filosofen: G.J.P.J. Bolland (incl. papieren P.C.E. Meerum Terwogt), D.G. Jelgersma, W.B. Kristensen, J.H.J. van der Pot, D.A. Wyttenbach.
-Archieven van instellingen: Legatum Stolpianum. Zie ook webpagina Overzicht.
Universiteitsarchieven: onder meer Senaat en Faculteiten, 1575-1877 (afd. II D), Faculteiten, 1815-1984 (afd. CA, DA)
Brieven: van en aan filosofen (zoek op naam in de brievencatalogus).