Subject guide
Afbeeldingen: zoeken en gebruiken
CC Search: handige website voor het zoeken naar vrij te gebruiken afbeeldingen.
Een aantal van de vele online afbeeldingscollecties:
Auteursrecht is het recht van de maker van een werk (een beeld, foto, schilderij, tekst, muziekstuk, enzovoorts) als enige te beslissen over het openbaar maken en kopiëren van het werk. Wil je een afbeelding, foto of film gebruiken die je online of in een gedrukte publicatie hebt gevonden dan moet je in principe vooraf toestemming daarvoor vragen aan de maker. Uitzonderingen hierop vormen het citaten, werken in het publieke domein en werken waarop door de universiteit een licentie is afgesloten.
Citaten
Omdat het moeilijk is een werk te bespreken zonder delen uit dat werk te gebruiken maakt de Auteurswet een uitzondering voor citaten. Je hoeft daarom geen toestemming te vragen wanneer een afbeelding dient om duidelijk te maken waar de tekst over gaat en slechts een klein onderdeel uitmaakt van het geheel. Let er op dat je hoe dan ook de bron en de maker van het werk vermeldt. Wanneer een afbeelding wordt gebruikt om het werkstuk of de presentatie op te sieren dan is toestemming echter wel nodig.
Werken waarop de universiteit een licentie heeft afgesloten
De universiteitsbibliotheek heeft op een groot aantal databases een abonnement afgesloten. De afbeeldingen in deze databases zijn vrij te gebruiken mits ze worden gebruikt voor onderwijsgerelateerde doeleinden (zoals een werkstuk of presentatie). Wanneer het werkstuk of de presentatie voor iedereen online te bekijken is (zoals bijvoorbeeld in het scriptierepositorium het geval kan zijn) dan moet wel vooraf toestemming worden gevraagd. Kijk voor specifieke bepalingen in de database zelf.
Werken in het publieke domein
Als de maker van een werk meer dan 70 jaar daarvoor is overleden bevindt een werk zich in het publieke domein en is het geheel vrij van auteursrechten. Sommige werken zijn op het moment van vervaardiging al opgenomen in het publieke domein. Een maker geeft dit vaak zelf al aan, bijvoorbeeld via een Creative Commons licentie (zie hieronder). Je kunt dan gemakkelijk achterhalen of je toestemming moet vragen.
Linken of embedden
Linken of embedden van materiaal mag altijd mits het werk vrij en legaal toegankelijk is. Embedden is het insluiten van een werk om het op een andere pagina te plaatsen. Het werk blijft staan op de website waarop het altijd al getoond werd. Veel sociale media bieden een embedcode aan (vaak onder de noemer "Delen"). Je kunt zelf een embedcode aanmaken door met de rechtermuisknop te klikken op een afbeelding en deze te openen in een nieuw tabblad. Kopieer dan de URL vanaf het nieuwe tabblad en plak deze tussen "image tags": <img src="URL"/>.
Belangrijk is dat je in ieder geval altijd de naam van de maker en de plaats waar de afbeelding is gevonden vermeldt, zowel in de tekst als bij de afbeelding zelf en in de literatuurlijst. Hoe dit moet is afhankelijk van de stijl die je gebruikt. Kijk bijvoorbeeld in een van de onderstaande boeken of maak gebruik van een citatiemanager, zoals Endnote, Mendeley of Zotero.
- Doing Honest Work in College: how to prepare citations, avoid plagiarism, and achieve academic success (Charles Lipson, The University of Chicago Press 2018)
- Cite them Right: The Essential Referencing Guide (Richard Pears, Red Globe Press 2019)
- The Complete Guide to Referencing and Avoiding Plagiarism (Colin Neville, Open University Press 2010)