De Comics Canon - Graphic Novels van de Universitaire Bibliotheken Leiden
Graphic Novels en Comics hebben zich ontwikkeld van pulpstatus tot een geheel eigen medium. Deze vorm van vertelling beperkt zich niet tot superheldenverhalen, maar wordt inmiddels ook gebruikt om historische gebeurtenissen, klassieke of eigentijdse verhalen te verbeelden. Maar waar te beginnen met lezen in zo'n wijds veld, met zoveel verschillende genres? De Universitaire Bibliotheken Leiden bezit een brede selectie. Alle titels in deze lijst zijn in te zien in het Informatiecentrum Huygens in de Universiteitsbibliotheek.
Superman
Jerry Siegel en Joe Shuster
1938-heden
De geschiedenis van het Amerikaanse stripboek begint met Superman. De Leidse collectie omvat, naast andere Superman-uitgaven, een herdruk van de allereerste verhalen. Daarin zien we hoe Superman zijn carrière begint als rebel, die het opneemt tegen stadsbestuurders en fabrieksbazen, met en zonder cape (hij heeft een alter-ego als onderzoeksjournalist), om vervolgens met verloop van tijd steeds braver te worden. De collectie omvat ook meerdere analyses van Supermans avonturen, die zeer de moeite waard zijn.
The Graphic Canon
Russ Kick
2012
In het kielzog van Superman zijn strips inmiddels uitgegroeid tot een literair genre. De oorsprong daarvan ligt in het verbeelden van literaire klassiekers. Dat dit op veel verschillende manieren kan, toont Russ Kick met een bloemlezing van verstripte parels uit de wereldliteratuur. Hij toont daarmee de volwassenheid, breedte én diepgang van de hedendaagse stripwereld en geeft uitgebreide leestips.
The Amazing Spider-Man
Stan Lee, Steve Ditko en Jack Kirby
1962-heden
In de jaren zestig doorleefden Amerikaanse comics een ware renaissance. Onder leiding van Stan Lee lanceerde Marvel Comics een geheel nieuw universum van menselijke superhelden met gewone-mensen-problemen, zoals de Fantastic Four, de Hulk, de X-Men en Spider-Man. Peter Parker heeft dan wel de evenredige kracht van een spin, maar net als ‘wij’ heeft hij geldzorgen, werk-, familie- en relatieproblemen. Door een slimme mix van soap en superheroics wist Marvel een groeiende schare fans aan zich te binden.
A Contract with God
Will Eisner
1978
Will Eisner wordt wel de peetvader van de graphic novel genoemd. Hij behoorde tot een van de eerste grote namen in de comics-industrie van de jaren dertig. Later in zijn carrière realiseerde hij zich dat de jonge kinderen waar hij eerder superheldencomics voor maakte, nu volwassenen waren die niet meer alleen zouden willen lezen over helden en hun aartsvijanden. Dit inspireerde hem tot een meer volwassen beeldverhaal over de Joodse gemeenschap in New York aan het begin van de twintigste eeuw. In deze reeks autobiografisch geïnspireerde vertellingen beschrijft Eisner de lotgevallen van deze arme migrantengemeenschap met het fictieve straatje Dropsie Avenue als decor.
Maus: A Survivor's Tale
Art Spiegelman
1980-1991
In Maus: A Survivor's Tale vertelt Art Spiegelman over zijn vader, die de Holocaust heeft overleefd, en hun moeizame relatie. We volgen niet alleen zijn vader door de gruwelen van de Shoah, maar ook Art zelf die probeert het verhaal op papier te krijgen. Hoe schrijf je hierover zonder de slachtoffers tot figuranten te maken, en hoe illustreer je ze? Maus is niet alleen een belangrijk narratief in de Holocaustliteratuur, maar ook een cruciaal werk voor de verdere ontwikkeling van de graphic novel als medium voor autobiografisch werk.
Batman: Year One
Frank Miller en David Mazuchelli
1987
In 1986 en 1987 schreef Frank Miller twee canonieke verhalen over het begin en einde van Batmans carrière als superheld (zie daarover ook deze video). Year One was baanbrekend omdat het Batman terugbracht tot een gewoon mens met gewone vijanden. In plaats van de Joker en Penguin moest Batman het opnemen tegen maffiosi en hun corrupte handlangers binnen het politie-apparaat. Zo ontstond een sober en duister detectiveverhaal, tegen de achtergrond van een stad in verval. Nog nooit was een Batman-verhaal zo dicht op de realiteit gekropen.
Watchmen
Alan Moore en Dave Gibbons
1987
Met Watchmen sloeg Alan Moore voor het eerst een brug tussen Amerikaanse comics en literatuur. Het verhaal is opgezet als een alternative history waarin Moore nagaat hoe de Amerikaanse twintigste eeuw zou zijn verlopen als superhelden écht zouden hebben bestaan. Geconfronteerd met de Koude Oorlog en de studentenbeweging van de jaren zestig moeten Moores karakters (superhelden) reflecteren op hun kracht, beperkingen en rol in de geschiedenis. In één beweging doet Moore hetzelfde voor comics als genre. Door de introductie van zelfreflectie trok Moore het hele medium op een hoger plan.
The Complete Persepolis
Marjane Satrapi
2000
We volgen in Persepolis het leven van Marjane Satrapi. Het is een autobiografische memoir over haar jeugd in Teheran in de jaren 80 en de groeiende spanningen die ontstonden door de Iraanse revolutie. De sobere illustraties vertellen een complex verhaal van de botsing tussen jeugdige onschuld en de gruwelen van oorlogsconflicten. In het tweede deel lezen we over Marjanes terugkeer naar Iran na vertrokken te zijn als tiener en hoe ze tussen twee werelden lijkt te leven die allebei bol staan van conflict, hypocrisie en vechten voor wat je belangrijk vindt.
De Aankomst
Shaun Tan
2008
Aankomst volgt een man die zijn gezin achterlaat en naar een onbekend land vertrekt op zoek naar betere omstandigheden. Daar moet hij zijn weg zien te vinden in een wereld die onbekend, nieuw en bevreemdend is. Het boek bestaat uit woordeloze illustraties vol fantasievolle figuren en omgevingen, wat de verwondering en desoriëntatie voor de lezer invoelbaar maakt. De Australische illustrator Shaun Tan zoekt de grenzen op van de graphic novel als genre.
Fun Home: A Family Tragicomic
Alison Bechdel
2009
Opgroeien in een huis dat ook fungeert als uitvaartcentrum, met een obsessief-compulsieve vader en gespannen familierelaties. Alison Bechdel grijpt de graphic novel aan om te vertellen over haar jeugd en thema's als seksuele geaardheid, gender en haar verhouding tot haar vader. Wat ze delen en waar ze botsen. Het boek inspireerde niet alleen een musical, maar werd ook een ijkpunt in de ontwikkeling van de comic als een serieus onderwerp van literair onderzoek.
American Born Chinese
Gene Luen Yang
2009
Op een geraffineerde wijze verweeft Yang verhalen over opgroeien in de VS, inclusie en buitensluiting en Amerikaanse vs Chinese pop-cultuur. Jin is de zoon van migranten en wil niets liever dan ‘erbij horen’ op zijn nieuwe school, maar wordt op grond van zijn Chinese wortels uitgesloten. De tiener Danny hoort er al bij, totdat zijn Chinese neef Chin-Kee hem bezoekt en voor schut zet met zijn stereotypische Chinese optreden. Het populaire Chinese volksverhaal over de Apenkoning moet eraan te pas komen en de jongens helpen in het reine te komen met hun identiteit en omgeving.
Saga
Brian K. Vaughan en Fiona Staples
2012-2018
Ondanks – of misschien juist door – de bloei van superhelden-strips en –films maakten indy comics rond 2010 een bloeiperiode door, met titels als Walking Dead, Y: The Last Man en Saga. Saga vertelt het verhaal van Alana en Marko, die afstammen van twee elkaar bestrijdende planeten en die op de vlucht zijn vanwege hun liefde en hun kind. Stukje bij beetje leren we Alana, Marko en hun omgeving kennen, inclusief de politieke intriges op en tussen verschillende interplanetaire rijken.
The Handmaid’s Tale
Margaret Atwood, bewerkt door Renee Nault
2019
Het iconische boek The Handmaid's Tale van Margaret Atwood is een op zichzelf staande klassieker. In 2019 verscheen er van de hand van illustrator Renee Nault een herinterpretatie van het werk in de vorm van een graphic novel. Deze editie is een mooi voorbeeld van het groeiende genre "verstripte klassiekers”. Waar anderen dicht op de oorspronkelijke tekst blijven, kies Nault ervoor om eigen accenten te leggen.
Bij de Neus: het Holleeder-proces in beeld
Aloys Oosterwijk, Vico Olling en Sjerp Jaarsma
2019
Bij de Neus is een voorbeeld van graphic journalism, een relatief nieuw genre in Nederland, wat opvallend is gezien het grote succes van true crime literatuur. Oosterwijk was als rechtbanktekenaar aanwezig bij het Holleeder-proces, waarna Olling en Jaarsma 300 tekeningen aanvulden met tekst en achtergrondinformatie, waardoor een volwaardig boek ontstond. Het was het begin van een nieuw genre, want inmiddels is ook een beeldverhaal verschenen over Taghi en het Marengo-proces.
Dagen van Zand
Aimée de Jongh
2021
In 1937 wordt de jonge fotograaf John naar Oklahoma gestuurd, dat geplaagd wordt door enorme zandstormen. Het eens zo vruchtbare land is veranderd in een Dustbowl, dat beelden oproept van Grapes of Wrath en Interstellar. Aanvankelijk wordt John gedreven door blinde ambitie om zichzelf te bewijzen als fotograaf, maar met verloop van tijd krijgt hij steeds meer oog voor het leed waar de plaatselijke bevolking mee worstelt. Met dit boek brak de Nederlandse stripmaker Aimée de Jongh internationaal door.
Neem contact met ons op
Mist u een boek op deze lijst en wilt u de UBL vragen die titel te verwerven? Neem contact met ons op via Stel een vraag.