De postkoloniale podcast: natuuronderzoekers in Nederlands-Indië – met Pieter van Wingerden
Van bloemen, planten en gesteenten tot vulkanen, vogels, vissen, insecten en andere dieren. In de negentiende eeuw kreeg het natuuronderzoek in Indië een nieuwe impuls. In 1815 vertrok Caspar Georg Carl Reinwardt in opdracht van koning Willem I naar Java om onderzoek te doen naar de natuurlijke gesteldheid van het land, zowel op Java als in de zogenaamde ‘buitengewesten’.
Reinwardts grootste verdienste is dat hij in 1817 in Buitenzorg (nu Bogor) een wetenschappelijke tuin stichtte: ’s Lands Plantentuin, die nog altijd bestaat: Kebun Raya Bogor. Die vormde vanaf toen het centrum van het botanische onderzoek in de kolonie. Met het oog op Reinwardts vertrek naar Nederland werd in 1820 bij Koninklijk Besluit de Natuurkundige Commissie voor Nederlandsch-Indië opgericht, een door de staat gefinancierde instelling ter bevordering van de kennis van de ‘natuurlijke gesteldheid en van de voortbrengsels in de Oost-Indiën’. De Commissie kreeg de opdracht informatie te verzamelen door de Nederlandse bezittingen te bereizen, zowel Java en in de buitengewesten. Van meet af aan kampte de Natuurkundige Commissie met tegenslagen. Meerdere geleerden overleefden de barre tropische omstandigheden niet. Desondanks werden er in de periode tot 1850 – toen de commissie ophield te bestaan – tal van expedities ondernomen: naar Sumatra, Nieuw-Guinea en Borneo.
In de postkoloniale podcast gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden met gasten in gesprek over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In aflevering 18 van De postkoloniale podcast spreken zij met Pieter van Wingerden over negentiende-eeuwse natuuronderzoekers in Nederlands-Indië.
Gast
Pieter van wingeren werkt als collectiespecialist humaniora aan de Universiteitsbibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2017 werkte hij aan zijn proefschrift dat hij in 2023 aan de Universiteit Leiden verdedigde. Het is getiteld: Layered Loyalties. The Natuurkundige Commissie in the Netherlands Indies (1820-1850). Daarin beschrijft hij het reilen en zeilen en alle ins en outs van deze bijzondere institutie uit de koloniale tijd in Nederlands-Indië.
De postkoloniale podcast
Het koloniale verleden van Nederland staat volop in de belangstelling. In 2020 was het vijfenzeventig jaar geleden dat Indonesië onafhankelijk werd; twee jaar later bood premier Rutte ‘diepe excuses’ aan voor het structureel geweld dat in de dekolonisatieoorlog was gebruikt. In De postkoloniale podcast komen prominente onderzoekers en schrijvers aan het woord en praten we over hun onderzoek/werk in relatie tot het koloniale verleden. Centraal staat de vraag in hoeverre het onderzoek naar (post)koloniale literatuur kan bijdragen aan de verwerking van het koloniale verleden.
Afleveringen
De afleveringen worden gepubliceerd op De postkoloniale podcast, het kanaal van Universitaire Bibliotheken Leiden. Dit is het tweede seizoen en er verschijnen weer zes nieuwe afleveringen. De nieuwste aflevering en de eerdere afleveringen kunnen nu worden beluisterd via de volgende kanalen:
NWO Vidi-project
De postkoloniale podcast is een initiatief van Rick Honings en Coen van ’t Veer. Beiden zijn redacteur van de in 2021 verschenen literatuurgeschiedenis De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische letteren herlezen en van het wetenschappelijke tijdschrift Indische Letteren. De podcast komt voort uit het door Rick Honings geleide NWO Vidi-project Voicing the Colony. Travelers in the Dutch East Indies, 1800-1945.
