Nieuw in de collectie: brieven van en aan Nobelprijswinnares Wisława Szymborska
Slavist, vertaler en uitgever Pim van Sambeek heeft onlangs zijn briefwisseling met de dichteres en Nobelprijswinnares Wisława Szymborska geschonken aan de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL). De aanleiding van de briefwisseling uit 1982-1983 was de eerste uitgave van poëzie van Szymborska in Nederland, vertaald door Van Sambeek en uitgegeven bij de kleine Leidse uitgeverij De Lantaarn. De brieven zijn opgenomen in de Leidse Bijzondere Collecties en zijn binnenkort raadpleegbaar op de Leeszaal Bijzondere Collecties.
De brieven
De briefwisseling bestaat uit vier brieven van Szymborska aan Van Sambeek en zes brieven van Van Sambeek aan Szymborska. Verder bevat de schenking twee briefkaarten van de Poolse dichteres Ewa Lipska (1945) aan Van Sambeek en enkele begeleidende stukken. De briefwisseling biedt inzicht in de totstandkoming van de vertaling van De Lantaarn en in de werkwijze van Szymborska en haar contactpersonen. De schenking bevat ook een toelichting van Van Sambeek bij de geschonken documenten die uitgebreide context biedt.
De vertaling van De Lantaarn
De Lantaarn begon in 1978 als studentenuitgeverij met het publiceren van eigen werk, maar werd na verloop van tijd geleidelijk professioneler. Toen Szymborska in 1996 de Nobelprijs voor Literatuur won waren vertalingen van haar poëzie enkel te vinden in literaire tijdschriften. De meeste bekende uitgaven van haar werk in het Nederlands verschenen vanaf 1997. Alleen De Lantaarn publiceerde al in 1983 een selectie van 20 gedichten in kleine oplage in samenwerking met de Pools-Nederlandse Culturele Vereniging. Deze eerste uitgave van het werk van Szymborska, het directe resultaat van de briefwisseling, viel niet bijzonder op. Na het winnen van de Nobelprijs echter, werd een in razend tempo geproduceerde heruitgave van de tweetalige bundel in 1996 een daverend succes. Van deze oplage werden meer dan duizend exemplaren verkocht. De vertaling van De Lantaarn is deel van de collecties van de UBL en kan aangevraagd worden via de Catalogus.
Wisława Szymborska
Ondanks de beperkte omvang van haar oeuvre, slechts vierhonderd gedichten, wordt Szymborska gezien als een van de grootste dichters van haar tijd. Ze werd in 1923 geboren in het dorpje Bnin. Op haar achtste verhuisde zij met haar familie naar Krakau, waar ze tot haar dood in 2012 zou blijven wonen. In een toespraak gegeven naar aanleiding van haar dood, noemde de toenmalige Poolse president Bronislaw Komorowski haar ‘de beschermengel’ van Polen.
Door het Nobelcomité werd haar stijl beschreven als ‘vergelijkbaar met die van Mozart’, een verwijzing naar de schijnbaar moeiteloze manier waarop haar woorden hun perfecte plaats vinden in haar werk. Haar poëzie wordt vooral geroemd om haar viering van het leven van alledag, maar levert intussen dikwijls kritiek op haar omgeving en de samenleving. Deze kritiek komt volgens het comité ‘vaak tot uitdrukking in ironie die alleen maar vernietigender wordt door haar terughoudendheid. ‘
Onderzoek doen
Heeft u interesse in het doen van onderzoek naar de briefwisseling tussen Pim van Sambeek en Wisława Szymborska? Neem contact op met Mart van Duijn, conservator voor na-middeleeuwse handschriften en archieven of Vincent Wintermans, vakreferent voor Taalkunde, Italiaanse taal en cultuur en Russische studies.
-
-
-
-
Briefkaarten van Ewa Lipska