Gedigitaliseerde foto’s, daguerreotypieën en dia’s beschikbaar in Digital Collections
De Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) heeft ruim 45.000 gedigitaliseerde daguerreotypieën, autochroomplaten, foto-afdrukken, albums, camera’s en andere stukken uit haar fotografiecollecties beschikbaar gemaakt via Digital Collections. Daarmee is een deel van de oudste fotocollectie van Nederland digitaal beschikbaar voor onderwijs, onderzoek en het belangstellende publiek. De gedigitaliseerde objecten zijn voor iedereen vrij toegankelijk. Alleen het hedendaagse materiaal is wegens copyrightbepalingen online nog niet volledig zichtbaar, maar kan uiteraard wel op de leeszaal Bijzondere Collecties in de Universiteitsbibliotheek worden geraadpleegd.
Kunstfotografie
De UBL beheert de Prentenkabinet-fotocollectie: de oudste (sinds 1953) en een van de meest complete museale fotocollecties van Nederland, gericht op het representeren van alle historische technische en artistieke ontwikkelingen van het medium fotografie. De digitale collectie bestrijkt een buitengewoon brede tijdspanne, van 1839 tot het heden. Zo bevat de collectie het meest complete overzicht van ‘vroege fotografie’ in Nederland, met werk van pioniers als W.H.F. Talbot, Nicéphore Niépce en Sir John Herschel. Ook staat in Digital Collections de uitgebreide collectie autochroomplaten (de vroegste vorm van kleurenfotografie) van de UBL online, waaronder die van vroege kunstfotografen. Werk van de belangrijkste Nederlandse kunstfotografen, zoals George Hendrik Breitner, Henri Berssenbrugge, Bernard Eilers en Adriaan Boer zit in Digital Collections, evenals hun buitenlandse voorbeelden en verwanten zoals Alfred Stieglitz. Vrijwel iedere artistieke stroming en technische wending van de fotografie is vertegenwoordigd in Digital Collections, van picturalistisch werk en vroege amateurfotografie tot en met de modernistische Nieuwe Fotografie uit het interbellum en subjectieve fotografie van na de Tweede Wereldoorlog.
Van de collectie fotografietechniek (o.a. camera’s, studio- en dokatoebehoren en historische projectieapparatuur) is een representatief deel van de objecten digitaal raadpleegbaar gemaakt.
-
Andriesse, Emmy, Rijnwijk zal herrijzen, (PK-F-A-03938) -
Zweers, Berend, Portret van Maria Wilhelmina Zweers, dochter van fotograaf Berend Zweers, (PK-F-64.20) -
Onbekend, Stilleven met bloemen en fruit, (PK-F-PKL.0703) -
Loman's "Sport" Hand-Kamera - 3 (PK-F-74.208) -
Talbot, W.H.F., Schaakspelers, (PK-F-67.41) -
Talbot, W.H.F., Kant, (PK-F-67.38) -
Unknown, Meisje in tuin, (PK-F-PKL.0693)
Documentaire fotografie
Naast de uitgebreide kunstfotografiecollectie beheert de UBL een belangrijke collectie documentaire fotografie. Werk van Nederlandse fotografen als Emmy Andriesse en Cas Oorthuys uit de Leidse Bijzondere Collecties is grotendeels gedigitaliseerd en raadpleegbaar. De filmische beeldverhalen, met de hand vervaardigd in fotoboekdummy’s van Ed van der Elsken, Johan van der Keuken, Ata Kandó en Koos Breukel, zijn eveneens beschikbaar in Digital Collections. Bijzondere vermelding verdient ook de unieke gedigitaliseerde collectie handgemaakte fotoboekdummy’s, welke kort na de Tweede Wereldoorlog werden vervaardigd en de collectie documentaire fotografie die resulteert uit de opdrachtsubsidies van de Stichting Fonds Anna Cornelis. Deze laatste stichting bevordert diepgaand documentair onderzoek van fotografen, brengt de resulterende reeksen onder in de UBL en bewerkstelligt zo een systematische representatie van hedendaagse documentaire fotografie in fotohistorische context.
Sinds de verplaatsing in 2002 van de Prentenkabinet-fotocollectie naar UBL, wordt steeds meer fotografie uit wetenschappelijke collecties van Universiteit Leiden centraal in de bijzondere collecties beheerd en in Digital Collections weergegeven, zoals diverse medische fotocollecties, fotocollecties van het Academische Historisch Museum over de geschiedenis van Universiteit Leiden zelf en de fotocollecties van voormalig instituut KERN over Zuid-Azië en de Himalaya en het KITLV over Zuidoost-Azië en het Caribisch gebied.
Zuidoost-Aziatische fotografie
De collectie Fotografie uit Zuidoost-Azië in Digital Collections bevat fotoalbums, foto’s, glasnegatieven, glaspositieven en dia’s over het leven in de regio, van circa 1850 tot 1950. Het betreft onder meer commercieel geproduceerde reportages van beroemde professionele fotografen, de meest complete collectie van het fotografisch atelier Woodbury & Page en werk van negentiende-eeuwse fotografen, zoals Kassian Céphas, Isidore van Kinsbergen, J.A. Meessen en Lambert & Co. Daarnaast geven gedigitaliseerde familie- en reisalbums een meer intiem tijdsbeeld. Recent verwierf de UBL de collectie Edwards, bestaande uit negentiende- en vroeg twintigste-eeuwse fotografie. De collectie omvat foto’s van Nederlands-Indië en het vasteland van Zuidoost-Azië, waaronder Singapore, Birma, Penang en Malakka. De collectie Edwards is in de loop van 2020 raadpleegbaar in Digital Collections. Topstukken uit deze collectie zijn albums met werk van Thilly Weissenborn, O. Kurkdjian, Sachtler en C.B. Nieuwenhuis.
Via Digital Collections maakt de UBL gedigitaliseerd en digital born materiaal beschikbaar. Digital Collections bevat uitgebreide functionaliteiten zoals het zoeken in full text, het inzoomen op de beelden en de mogelijkheid om zelf beelden te downloaden. Ook kan op materiaalsoort worden gezocht, kunnen zoekacties worden verfijnd, is er een koppeling met de bibliotheekcatalogus en kan tegelijk in verschillende collecties worden gezocht. Daarnaast zijn collectiepagina’s gemaakt, waardoor collecties ook apart goed toegankelijk zijn. De gedigitaliseerde materialen zijn van duurzame links voorzien waardoor deze geschikt zijn voor verwijzingen in websites en wetenschappelijke publicaties. Voor al het gedigitaliseerde materiaal geldt een CC-BY licentie: het materiaal kan door iedereen worden gebruikt. Er wordt voortdurend door de UBL nieuw materiaal via Digital Collections toegankelijk gemaakt.