Steeds meer graphic novels en strips in de Leidse collectie
Strips en graphic novels nemen een steeds belangrijkere plaats in binnen het onderwijs aan Universiteit Leiden. Dat is waarom de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) momenteel werkt aan het uitbreiden van haar collectie. Yasco Horsman, universitair docent aan het LUCAS, legt uit waarom dit zo belangrijk is, en wat er te ontdekken valt in de collectie van de UBL.
Het ‘opgroeien’ van het medium
De strip en zijn sjiekere broer de ‘graphic novel’ spelen een steeds belangrijkere rol in literatuurstudie en –onderwijs. In de jaren vijftig, zestig en zeventig werd de strip nog gezien als het tegenovergestelde van literatuur, en geloofden ouders, leerkrachten en professionele opvoeders dat strips je fantasie zouden doden en je tot ‘luie lezer’ zouden maken. Vandaag bestaat daarentegen een heuse canon met negenenvijftig aanbevolen ‘strips voor de leeslijst,’ samengesteld door Bas Schuddeboom, Willard Mans en ‘striptekenares des Vaderlands’ Margreet de Heer. Een aanzienlijke verschuiving: de graphic novel wordt in toenemende mate erkend als serieuze kunstvorm en verhalend medium.
Deze grotere aandacht voor strip hangt samen met wat vaak het ‘opgroeien’ van het medium wordt genoemd. Vanaf het ontstaan van de underground strips in de jaren zestig in de Verenigde Staten, en de opkomst van Italiaanse en Franse ‘volwassen’ striptijdschriften als Linus (1965-), Pilote (1959-1989), en Charlie Mensuel (1969-1986) is er gaandeweg een publiek ontstaan voor ‘serieuze’ strips. De doorbraak van de literaire strip kwam met het enorme succes van Art Spiegelman’s Maus (1991), en de reeks autobiografische strips die volgde in het kielzog van Maus, zoals Peter Pontiac’s Kraut (2000), Marjane Satrapi’s Persepolis (2003) en Alison Bechdel’s Fun Home (2006).
Binnen het onderwijs
Binnen verschillende opleidingen, zoals Engels en Film- en Literatuurwetenschappen, waar literatuur vanuit een intermediale en media-vergelijkende invalshoek bestudeerd wordt, is de strip in de laatste jaren steeds meer integraal onderdeel van de opleiding geworden. Strips en graphic novel komen aan bod in cursussen als ‘Comparative Studies’ en ‘Paragone’ (dat draait om de relatie tussen woord & beeld, de verbale & visuele kunsten). Sinds drie jaar bestaat er ook een verplichte cursus die volledig draait om strip en animatie, waarin de geschiedenis van beide besproken wordt en de medium-specifieke eigenschappen belicht worden. Andere cursussen zoals ‘American comics against the code’ en ‘Comics at the crossroads’ belichten de ontstaansgeschiedenis van het genre en hoe dit soort werken omgaan met trauma en herinnering.
Leidse collecties
Binnen de collectie van de UBL zijn steeds meer graphic novels en strips te vinden. Naast de eerder genoemde canonieke werken als Maus, Persepolis, Fun Home en Kraut, is recent de hele reeks The Annotated Sandman’s van Neil Gaiman aan de collectie toegevoegd, evenals Octavia E. Butler’s Kindred, Ta-Nehisi Coates’ Black Panther en Phoeboe Gloeckner’s The diary of a teenage girl.
Liever een graphic novel in een andere taal? Kijk dan bijvoorbeeld naar L’Inferno di Dante, Dick Matena’s bewerking van De avonden of Turks fruit. Liever iets in het Frans? Overweeg dan L’Étranger van Albert Camus of Voyage au bout de la nuit van Louis-Ferdinand Céline in verstripte vorm.
Naast graphic novels is de collectie recentelijk verrijkt met verschillende verzamelde edities van klassieke krantenstrips, bijvoorbeeld George Herriman’s Krazy Kat: the complete color Sundays uit 1935-1944.
Voor wie de graphic novel graag als kunstvorm wil benaderen is het bijzondere Building Stories van Chris Ware aangekocht. Dit werk overstijgt het genre van de graphic novel en bestaat uit meerdere afzonderlijke delen waarmee het boek in meerdimensionale vorm uitgestald kan worden, haast als een soort bordspel.
Heeft u een aanschafverzoek voor een graphic novel of stripboek? Aarzel dan niet om contact te zoeken met de verantwoordelijke vakreferent. Hier kunt u ook terecht voor vragen over onderzoek naar de collectie of tips voor het schrijven van een paper of scriptie met dit bronmateriaal.
