De Nobelprijs voor de Literatuur 2018 en 2019: Olga Tokarczuk en Peter Handke
Donderdag 10 oktober werd de Nobelprijs voor de Literatuur voor 2018 én 2019 uitgereikt, respectievelijk aan Olga Tokarczuk en Peter Handke. Ontdek waarom de prijs dit keer voor twee jaar werd uitgereikt, en wat de UBL in de collectie heeft van de winnaars.
De Nobelprijs voor de Literatuur is jaarlijks voer voor gesprek onder academici, literaire critici, schrijvers en lezers. Dit jaar was er twee keer zoveel te bespreken als gebruikelijk: de toekenningen van 2018 én 2019 werden bekendgemaakt. De Poolse schrijfster Olga Tokarczuk (1962) en de Oostenrijker Peter Handke (1942) kregen de prijs.
Dat de toekenning van 2018 nu pas bekend werd is een gevolg van de ophef die vorig jaar ontstond rond de Zweedse Academie die de Nobelprijs voor de Literatuur toekent. Jean-Claude Arnault, één van de Academie-leden, werd veroordeeld wegens seksueel misbruik, en zijn vrouw Katarina Frostenson stapte uit de Academie wegens het lekken van vertrouwelijke informatie en financieel wangedrag. Die consternatie had het opstappen van meerdere Academie-leden als gevolg, waardoor de prijs in oktober 2018 niet toegekend kon worden.
Diversiteit
In reactie op die ophef besloot de Academie de eigen statuten te vernieuwen, maar ook de criteria voor de toekenning van de prijs aan te passen. “We hadden een te eurocentrisch perspectief op literatuur en nu kijken we over de hele wereld,” lichtte Anders Olsson, hoofd van het Nobelprijs-comité, bijvoorbeeld toe – vooralsnog is daar met de recente twee toekenningen geen gehoor aan gegeven. Ook benadrukte Olsson dat de prijs in het verleden te vaak naar mannen was gegaan: inderdaad gingen tot vandaag slechts 14 van de 114 prijzen naar een vrouw.
Leidse collecties
Heeft de UBL iets te bieden als het gaat om deze winnaars van de Nobelprijs voor de Literatuur? Met name als het gaat om Peter Handke heeft de UBL een schat aan materiaal. Een zoekopdracht in de Leidse collecties op Peter Handke levert zo al 182 resultaten op.Of het nu gaat om zijn beroemde toneelstuk Publikumsbeschimpfung uit 1966, of om Liefdesverklaring voor altijd, een stuk uit 2018 van Magne van den Berg met de ondertitel: “een hedendaagse schaduwversie van de Publiksbeschimpfung van Peter Handke”; om oud werk als de roman Die Hornissen (1963-64), of om veel recenter werk als Die Obstdiebin (2017) – het zit in de Leidse collectie.
Over Olga Tokarczuk is niet zoveel te vinden als over Handke, maar alsnog het nodige. Er zijn meerdere boeken en artikelen over haar werk te vinden, en ook haar romanfragment Amos in Nederlandse vertaling is beschikbaar. Na de toekenning van de Nobelprijs zullen van haar werk ongetwijfeld meer werken in vertaling volgen.