De Leidse archeologen Quentin Bourgeois en Luc Amkreutz zijn vanaf 2 februari te zien in de eerste aflevering van de nieuwe NTR-serie 'Het verhaal van Nederland'. In die 10-delige serie komen verschillende aspecten van de Nederlandse geschiedenis aan bod.

Maar liefst vier wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben een prestigieuze Vici-beurs gekregen. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft dat bekendgemaakt. De gehonoreerde aanvragen zijn afkomstig van onderzoekers van de Faculteit der Sociale Wetenschappen, de Sterrewacht…

‘AI kan echt nog niet zoveel als een hoop mensen denken’, zegt informaticus en psycholoog Roy de Kleijn. Hij probeert robots schijnbaar eenvoudige dingen te leren, en ontdekt daardoor telkens weer hoe knap de menselijke intelligentie in elkaar zit. Drie dingen die computers nog lang niet kunnen.

Op 16 mei 2022 hield professor Michel Wouters van de afdeling Biomedical Data Sciences van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), zijn inaugurele rede met als titel 'Kwaliteit van Kankerzorg: waarom de echte wereld ertoe doet'. Wouters zal de gelegenheid aangrijpen om te beschrijven hoe kwaliteitsregisters…

Goldband, Skrillex, Róisín Murphy en … quantum: die laatste is niet de naam van een band, maar ze behoort wel degelijk tot de line up van Lowlands. Wetenschappers van de Universiteit Leiden gebruiken het festival om onderzoek te doen naar de allerkleinste deeltjes.

Het eind van 2021 is in zicht en daarmee ook het eerste officiële jaar van EUniWell. Graag blikken we met jou terug op onze hoogtepunten van afgelopen jaar, wat hebben we met elkaar bereikt en wat staat ons nog te wachten.

De archeoloog zien als een hedendaagse sjamaan. Een opvallende vergelijking die bijzonder hoogleraar Public Archaeology Luc Amkreutz maakt in zijn oratie.

Visuele aantrekkingskracht speelt een grote rol in de partnerkeuze van orang-oetans, ziet gedragsbioloog en promovendus Tom Roth. Maar om te weten hoe groot die rol is, is meer onderzoek nodig naar de emoties van de mensapen.

Immunoloog Leendert Trouw heeft zich gespecialiseerd in het complementsysteem, een onderdeel van ons afweersysteem. Bij sommige ziekten helpen medicijnen om dat systeem te activeren of juist te remmen. Dat kan het beste ‘op de juiste plaats en op het juiste moment’ – de titel van zijn oratie.

Van onderzoek naar sterrenwind tot gebarentaal: maar liefst zeven wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen een prestigieuze Vici-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Vier wetenschappers van de Universiteit Leiden ontvangen de komende vijf jaar financiering van ReumaNederland. Met de financiering moet langlopend onderzoek naar reuma mogelijk gemaakt worden.

Ook tien jaar later kampt een groep veteranen nog dagelijks met de gevolgen van hun militaire uitzending naar Afghanistan. Sanne van der Wal, promovendus bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), deed onderzoek naar de gevolgen van PTSS.

Een CT-scanner voor de behandeling van oogkanker, energiezuinige software voor de toekomst en een test om mannelijke kuikeneieren te identificeren. Drie projecten van wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen geld vanuit het Open Technologieprogramma van wetenschapsfinancier NWO, waaraan ook…

In de loop van honderdduizenden jaren was het in onze contreien een komen en gaan van diverse soorten mensachtigen, afhankelijk van de temperatuur: ijstijden en warmere tijden wisselden elkaar af. In ‘De eerste mensen in de Lage Landen’ beschrijven de Leidse archeologen Yannick Raczynski-Henk en Gerrit…

Op 11 november spreekt hoogleraar Maag-Darm-Leverziekten Monique van Leerdam haar oratie uit met als titel ‘Streven naar preventie’. In juli 2020 is Van Leerdam benoemd tot hoogleraar Maag-Darm-Leverziekten met bijzondere aandacht voor de preventie van erfelijke tumoren. In haar oratie benoemt zij het…

Zeven onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben een succesvolle aanvraag gedaan binnen de Open Competitie SGW (Sociale en Geesteswetenschappen) XS, een pilotprogramma van wetenschapsfinancier NWO.

Jouw bankzaken, DigiD, en gevoelige medische gegevens: wat als onze volledige digitale infrastructuur niet meer te vertrouwen is? Met die vraag in zijn achterhoofd is promovendus Jelle Don dagelijks bezig met zijn onderzoek. En dat is hard nodig, want zonder nieuwe digitale veiligheidsmaatregelen is…

Mensen die het meest bewegen in de middag en avond, zijn minder insulineresistent dan mensen die vooral ’s ochtends of verspreid over de hele dag bewegen. Dit betekent dat ze een lager risico op diabetes type 2 hebben. Deze resultaten publiceerden onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum…

Zijn alle moordenaars berekenende psychopaten met een obscene voorliefde voor bloederige kettingzagen? Als je Hollywood mag geloven wel, maar in de echte wereld gaat het toch vooral om alledaagse mensen met een problematische achtergrond. Hoogleraar Geweld en Interventies Marieke Liem roept daarom op…

We denken er nooit aan, totdat ze kapotgaan en dan is het meteen ook een héél groot probleem: onze riolen. Het onderhoud daarvan kan een stuk nauwkeuriger en sneller, ontdekte promovendus Dirk Meijer. Algoritmen blijken ook diep onder de grond een uitkomst.

We doen het allemaal op dagelijkse basis en staan er nauwelijks bij stil: kauwen op ons voedsel. Toch heeft dat 'simpele' proces van het vermalen van eten waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld in de evolutie van onze kaak, de spieren in ons gezicht en onze tanden en kiezen.

Krijg je binnenkort een vaccinatie tegen corona? Dan is dat mogelijk een prik met het Janssen-vaccin. Dit coronavaccin is voor een aanzienlijk deel in Leiden ontwikkeld en dat is geen toeval. Bekijk hieronder de animatie over het ontstaan van een van de vaccins in de strijd tegen corona.

Een spirituele openbaring, een behandelmethode of een esthetische ervaring: psychedelica als LSD, paddo’s en ayahuasca zijn populairder dan ooit. Toch heeft de wetenschap nog steeds veel vragen over de geestverruimende middelen. Het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC) organiseert daarom…

Onderzoek naar quantumcomputers en islamitische goede doelen: twee Leidse wetenschappers krijgen een Consolidator Grant van de European Research Council.

Maar liefst 21 onderzoeksprojecten van Leidse wetenschappers hebben een Veni-subsidie gekregen van wetenschapsfinancier NWO.

Stadscriminoloog Marianne Franken is sinds begin september de spil in een bijzondere samenwerking tussen de Universiteit Leiden, de gemeente en de politie. Als promovendus gaat zij vier jaar lang onderzoek doen naar het veiligheidsgevoel van Leidenaren.

De Europese Unie heeft met de Green Deal ambitieuze en broodnodige klimaatdoelen geformuleerd. Maar de huidige geopolitieke spanningen en de energiecrisis maken de uitvoering ervan ingewikkeld. Zeven wetenschappers van de alliantie Leiden-Delft-Erasmus Universities (LDE) schreven daarom een white paper…

Ad IJzerman, emeritus hoogleraar Farmacochemie, is op 26 april benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij kreeg de Koninklijke onderscheiding uit handen van burgemeester Elbert Roest op het gemeentehuis in Bloemendaal.

Er zijn nog meer moleculen denkbaar als mogelijk kandidaat-medicijn dan er sterren in het heelal zijn. Hoe kun je die moleculen ooit efficiënt identificeren? Hoogleraar AI en medicinale chemie Gerard van Westen: 'Ik ga kunstmatige intelligentie inzetten als copiloot om geautomatiseerd op zoek te gaan.'…

De zuurstofomzetting door moleculaire koperkatalysatoren verloopt anders dan tot nu toe werd gedacht. Michiel Langerman van het Leids Instituut voor Chemisch Onderzoek (LIC) wist de werking van koperkatalysatoren voor deze belangrijke reactie op te helderen. Deze kennis biedt mogelijkheden om nieuwe…

Op 2 november zijn negen hoogleraren gelijktijdig geïnaugureerd als 'Medical Delta hoogleraar' bij de Universiteit Leiden, het LUMC, de TU Delft, Erasmus Universiteit en/of het Erasmus MC. Met een aanstelling bij tenminste twee van deze vijf academische instellingen combineren zij technologie en gezondheidszorg…

2023 was het jaar van de aardbeving in Turkije en Syrië, de opstand van de Wagnergroep en alle weerrecords, met vele bosbranden en overstromingen tot gevolg. Onze best gelezen verhalen gingen over de klimaatcrisis en de verkiezingen: een overzicht.

Haarscherp en het diepste kijkje in ons universum ooit: de eerste beelden van de nieuwe James Webb-ruimtetelescoop zorgden gisteren voor veel verwondering en aandacht. De Leidse hoogleraar moleculaire astrofysica, Ewine van Dishoeck, gaf bij meerdere media uitleg over de eerste beelden, waarop onder…

Jagers-verzamelaars zorgden al 125 duizend jaar geleden voor verandering van ecosystemen, dat blijkt uit een interdisciplinaire studie van archeologen van de Universiteit Leiden in samenwerking met andere wetenschappers. Met gebruik van vuur hielden neanderthalers stukken landschap open en hadden daarmee…

Witte meisjes krijgen significant meer positieve opmerkingen van hun meester of juf op hun basisschoolrapport, dan witte jongens en kinderen met een migratieachtergrond. Promovendus Antoinette Kroes deed in verschillende contexten onderzoek naar subtiele vooroordelen en zag hoe schadelijk die kunnen…

Volwassenen die in hun jeugd zijn misbruikt of mishandeld en daardoor kampen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS), kunnen veel baat hebben bij cognitieve gedragstherapie. Dat blijkt uit een studie waaraan 149 patiënten hebben meegedaan. Onderzoeker en promovendus Chris Hoeboer is hoopvol over…

Al in 2030 kunnen batterijen in elektrische voertuigen wereldwijd volledig voorzien in de behoefte aan kortetermijnopslag van elektriciteit. Door ze aan te sluiten op het elektriciteitsnet kunnen ze hun opgeslagen energie leveren, waardoor de energiezekerheid verbetert en hernieuwbare technologieën…

De Master Geneeskunde van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft de landelijke tweejaarlijkse prijs voor beste onderwijsinnovatie in het medisch onderwijs gewonnen. Ze kregen de prijs van de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs (NVMO) voor het implementeren van de MasterMinds Challenge…

Verschillende groepen mensachtigen leerden waarschijnlijk al veel eerder van elkaar dan tot nu toe werd aangenomen en die kennis werd ook veel verder verspreid. Een studie van archeologen van de Universiteit Leiden naar het gebruik van vuur laat zien dat er 400 duizend jaar geleden al sprake geweest…

De zon, tientallen enthousiaste wetenschappers en heel, heel veel bezoekende Leidenaren maakten de speciale jubileumeditie van 3 October University tot een groot succes.

Wie hoort Black Powerbeweging zal in eerste instantie denken aan de Verenigde Staten. Toch blijken er in de jaren ‘60 en ‘70 in het Nederlands Koninkrijk ook Black Powergroeperingen geweest te zijn, ontdekte promovendus Debby Esmeé de Vlugt.

Een grotere toestroom aan asielzoekers, overvolle opvangcentra en asielprocedures die jaren duren door capaciteitsgebrek. Het huidige kabinet wil een asielcrisis uitroepen, maar wat is dat eigenlijk en kan dat zomaar?

De kans erop lijkt nihil, maar Rusland is juridisch verplicht om onderzoek te doen naar schendingen van het recht tijdens de oorlog in Oekraïne. Staten die verwikkeld raken in een gewapend conflict ontkennen vaak aansprakelijkheid. Maar het humanitair oorlogsrecht en mensenrechten verplichten landen…

Nederlandse influencers als Romy Boomsma en Nina Pierson hebben een enorm bereik op Instagram en delen daar steeds vaker boekentips. Onderzoeker Aafje de Roest wil weten hoe de leescultuur die zij promoten eruitziet en wat het effect ervan is op het leesgedrag van de veelal jonge vrouwelijke volgers…

Het leven werd weer enigszins normaal na corona, maar we kregen er andere crises voor terug. Ook op de universiteit zijn die grote uitdagingen voelbaar en werken onze wetenschappers aan oplossingen. De stikstofcrisis, problemen in de jeugdhulpverlening en een steeds nijpender wordende klimaatcrisis:…

De Romeinse filosoof en redenaar Marcus Tullius Cicero wordt tot op de dag van vandaag door politici en speechschrijvers gebruikt als intellectueel voorbeeld. Toch was Cicero al in zijn eigen tijd niet onomstreden, zeker niet als staatsman. Classica Leanne Jansen deed onderzoek naar hoe klassieke historici…

Is de Toeslagenaffaire een voorbode van de toekomst en wordt het leven van burgers straks volledig bepaald door algoritmen? Universitair docent staatsrecht Reijer Passchier waarschuwt dat de oprukkende digitalisering de uitvoerende overheid nog meer macht geeft, zodat het parlement en de rechtspraak…

Onderzoek naar depressie bij kinderen, Leidse alumni in de Tweede Kamer en een uitzonderlijke afstudeerprestatie van een van onze studenten: wat deze onderwerpen gemeen hebben? Ze staan centraal in onze best gelezen verhalen van 2021.

Met meer dan duizend kilometer per seconde razen ze voort: de allersnelste sterren in ons Melkwegstelsel. Promovendus Fraser Evans deed onderzoek naar deze ongrijpbare hypersnelle sterren en ontdekte dat ze ons veel kunnen leren over bijvoorbeeld zwarte gaten en supernova’s.

Het lijkt alsof ze compleet hun eigen weg gaan, maar pubers zijn gevoeliger voor de mening van hun ouders dan ze soms doen voorkomen. Het puberbrein reageert sterk op kritiek of lovende woorden afkomstig van ouders. Dat blijkt uit een onderzoek van een interdisciplinaire onderzoeksgroep van psychologen…